Zespół cieśni stępu
Zespół cieśni stępu to schorzenie neurologiczne spowodowane uciskiem nerwu piszczelowego tylnego w obrębie kanału stępowego. Schorzenie może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Powoduje dyskomfort, ból, mrowienie i osłabienie mięśni stopy. Dowiedz się, jakie są przyczyny zespołu cieśni stępu, na czym polega leczenie i jak wspiera je terapia podologiczna.
Bardzo ważne znaczenie anatomii w zespole cieśni stępu
Kanał stępu to wąska przestrzeń anatomiczna zlokalizowana po przyśrodkowej stronie stawu skokowego. Jego dno tworzą kości stępu, przede wszystkim kość piętowa i skokowa, natomiast górną granicę stanowi więzadło zginaczy. Wewnątrz tego kanału przebiegają ważne struktury, takie jak nerw piszczelowy, ścięgna mięśni zginających palce oraz naczynia krwionośne zaopatrujące tę okolicę.
Każda zmiana patologiczna (np. zapalenie, obrzęk, guz, deformacja stopy), która powoduje zmniejszenie przestrzeni kanału, może wywierać nacisk na nerw, prowadząc do jego podrażnienia.
Przyczyny zespołu cieśni stępu
Ucisk nerwu piszczelowego w przebiegu zespołu cieśni stępu może wynikać z różnych czynników. Do najczęstszych należą zmiany strukturalne, takie jak guzy, gangliony czy żylaki, które zmniejszają przestrzeń w kanale stępu. Urazy mechaniczne, w tym złamania, zwichnięcia czy przewlekłe przeciążenia stawu skokowego, również mogą prowadzić do zwężenia kanału.
Ponadto, choroby ogólnoustrojowe i reumatoidalne (np. cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów) również zwiększają ryzyko neuropatii uciskowych. Nie bez znaczenia pozostają wady biomechaniczne stóp, takie jak płaskostopie czy koślawość pięty, które mogą powodować nieprawidłowy rozkład obciążeń i dodatkowy ucisk na nerw.
Objawy zespołu cieśni stępu
Pacjenci z zespołem cieśni stępu najczęściej skarżą się na piekący lub kłujący ból zlokalizowany w okolicy przyśrodkowej kostki, który może promieniować wzdłuż podeszwy stopy. Dolegliwościom bólowym często towarzyszą nieprzyjemne parestezje, takie jak mrowienie, drętwienie czy uczucie „prądu” w palcach – szczególnie w pierwszym, drugim i trzecim palcu. W zaawansowanych przypadkach może dojść do osłabienia mięśni unerwianych przez nerw piszczelowy, co objawia się trudnościami w zginaniu palców i problemami z chodzeniem.
Objawy zespołu cieśni stępu zwykle nasilają się podczas długotrwałego stania, chodzenia lub przyjęcia określonej pozycji. Wielu pacjentów zgłasza też pogorszenie dolegliwości w nocy.
Leczenie zespołu cieśni stępu
Podstawą rozpoznania zespołu cieśni stępu jest dokładny wywiad medyczny oraz badanie fizykalne. Lekarz może wykonać test Tinnela, polegający na delikatnym opukiwaniu nerwu piszczelowego w kanale stępu. Ponadto ocenia się czucie dotyku, wibracji oraz siłę mięśniową, aby określić stopień uszkodzenia nerwu. W celu potwierdzenia diagnozy często zleca się badania obrazowe i neurofizjologiczne.
W większości przypadków leczenie zespołu cieśni stępu rozpoczyna się od metod zachowawczych. Farmakoterapia obejmuje stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) w celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego. W przypadku silniejszych dolegliwości lekarz może zalecić miejscowe iniekcje glikokortykosteroidów, które redukują obrzęk i ucisk na nerw. Istotną rolę w leczeniu odgrywa fizjoterapia – techniki takie jak terapia manualna, neuromobilizacje czy laseroterapia pomagają odbarczyć nerw i poprawić ruchomość tkanek.
Pomocna może być również terapia podologiczna. Podolog ocenia biomechanikę chodu oraz obciążenie stopy przy pomocy skanera 3D. Na tej podstawie może zaproponować indywidualnie dopasowane wkładki ortopedyczne, które korygują ustawienie stopy i zmniejszają nacisk na nerw piszczelowy.
Jeżeli terapia zachowawcza nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a objawy utrzymują się lub nasilają, może być konieczne chirurgiczne leczenie zespołu cieśni stępu. Zabieg dekompresji nerwu piszczelowego polega na przecięciu więzadła zginaczy, co poszerza przestrzeń kanału stępu i eliminuje ucisk na nerw.
