Drobnoustroje chorobotwórcze w podologii

Problemy podologiczne mogą być skutkiem infekcji bakteryjnej, wirusowej lub grzybiczej. Konieczne jest rozpoznanie patogenu i na tej podstawie opracowanie odpowiedniego planu terapii. Poznaj najczęstsze drobnoustroje chorobotwórcze w podologii.

Najczęstsze drobnoustroje chorobotwórcze w podologii

Do najczęstszych drobnoustrojów wywołujących infekcje w obrębie skóry stóp i paznokci należą:

Grzyby chorobotwórcze

Grzyby chorobotwórcze są przyczyną grzybicy stóp lub paznokci. Zalicza się do nich:

• dermatofity,
• grzyby pleśniowe,
• grzyby drożdżopodobne.

Dermatofity to grupa grzybów pasożytniczych, które wywołują infekcje skóry, włosów i paznokci. Żywią się keratyną, czyli substancją budującą skórę, włosy i paznokcie, co sprawia, że są one głównym celem ich ataku. Do zakażenia dochodzi szczególnie w warunkach wilgotnych i ciepłych, jak baseny, sauny czy szatnie. Infekcje dermatofitowe mogą być przenoszone poprzez bezpośredni kontakt z zarażonymi osobami, zwierzętami lub przedmiotami codziennego użytku.

Grzyby pleśniowe mogą być przyczyną zakażeń skóry i paznokci u ludzi, choć są one mniej powszechne niż infekcje spowodowane innymi rodzajami grzybów. Rozwijają się w warunkach wilgotnych, z osłabionym przepływem świeżego powietrza.

Grzyby drożdżopodobne są jednym z głównych czynników wywołujących infekcje skóry i paznokci u ludzi. Ich nazwa wynika z podobieństwa do drożdży, zarówno pod mikroskopem, jak i w sposobie namnażania się. Najczęstszymi patogenami są grzyby z rodzaju Candida. Grzyby drożdżopodobne rozwijają się w warunkach wilgotnych i ciepłych. Na infekcję szczególnie narażone są osoby z osłabionym układem odpornościowym.

Pałeczka ropy błękitnej

Pałeczka ropy błękitnej może być jednym z czynników wywołujących zakażenia skóry, zwłaszcza u osób z osłabionym układem odpornościowym. Bakteria często występuje naturalnie na skórze ludzkiej, ale w warunkach sprzyjających może się namnażać i powodować infekcje. Należy do grupy bakterii Gram-ujemnych. Pod mikroskopem jej kształt przypomina pałeczkę. Zakażenia skóry wywołane przez pałeczkę ropy błękitnej mogą być trudne do leczenia, zwłaszcza gdy bakteria jest oporna na antybiotyki.

Bakterie keratolityczne

Bakterie keratolityczne to drobnoustroje, które wywołują zakażenia skóry i paznokci poprzez rozkładanie keratyny. Jest to możliwe dzięki wydzielaniu enzymów – proteaz serynowych. Najczęściej infekcja spowodowana jest przez Corynebacterium, ale zdarza się, że odpowiadają za nią także Kytococcus sedentarius, Dermatophilus congolensis i Actinomyces. Bakterie keratolityczne mogą wywołać keratolizę dziobatą – chorobę charakteryzującą się zmianami skórnymi na stopach w postaci ubytków naskórka.

Wirus brodawczaka ludzkiego

To wirus z rodzaju papillomawirusów. Istnieje ponad 120 typów, ale w podologii znaczenie mają przede wszystkim typy 1 i 2, które odpowiadają za brodawki wirusowe. Do zakażenia dochodzi na skutek bezpośredniego kontaktu z osobą chorą lub zainfekowanym przedmiotem: ręcznikiem, akcesoriami do pielęgnacji, obuwiem. Często dzieje się to w miejscach publicznych, gdzie chodzi się na boso (np. w saunie, na basenie, w szatni).

Paciorkowce grupy A

Paciorkowce to bakterie Gram-dodatnie, tlenowe lub względnie beztlenowe. Mogą wywoływać infekcje ogólnoustrojowe lub w obrębie skóry. Przedostają się do jej tkanek poprzez drobne rany, zadrapania lub uszkodzenia naskórka. Jedną z chorób, którą wywołują paciorkowce grupy A jest róża. Schorzenie charakteryzuje się ostrym stanem zapalnym, któremu towarzyszą m.in. zaczerwienienie i obrzęk skóry, świąd, wybroczyny, powiększenie i tkliwość okolicznych węzłów chłonnych, gorączka. Na infekcję szczególnie narażone są osoby z osłabionym układem odpornościowym. 

Gronkowiec złocisty

To Gram-dodatnia bakteria, która występuje w jamie nosowej lub na skórze. Nawet 50% społeczeństwa może być jej stałymi lub czasowymi nosicielami. Do zakażenia skóry dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub przedmiotami codziennego użytku. Ryzyko wzrasta przy przerwaniu ciągłości tkanek, osłabieniu odporności i niektórych chorobach (m.in. nowotworach, cukrzycy). Gronkowiec złocisty może wywołać zanokcicę, czyli ropne zapalenie wałów okołopaznokciowych.

Drobnoustroje chorobotwórcze w podologii – diagnostyka

Podejrzenie infekcji wirusowej, bakteryjnej lub grzybiczej wymaga przeprowadzenia diagnostyki w celu potwierdzenia, identyfikacji drobnoustroju, a w niektórych przypadkach również określenia jego wrażliwości na konkretne substancje lecznicze. Ma to znaczenie dla zaplanowania i przeprowadzenia terapii, która ma największe szanse na powodzenie.

Przy podejrzeniu infekcji bakteryjnej podolog może zalecić wykonanie badania bakteriologicznego. Specjalista pobiera wymaz ze skóry lub paznokcia, zabezpiecza materiał w probówce, a następnie przekazuje go do certyfikowanego laboratorium medycznego. Próbka umieszczana jest na specjalnym podłożu umożliwiającym wzrost bakterii. Po ustalonym czasie patogeny są identyfikowane. Możliwe jest także ustalenie ich wrażliwości i oporności na dane antybiotyki.

W celu wykluczenia lub potwierdzenia infekcji grzybiczej należy wykonać badanie mykologiczne. Podolog pobiera zeskrobiny ze skóry lub płytki paznokciowej frezarką. Następnie umieszcza je w jałowym pojemniku i przekazuje do laboratorium. Pobrany materiał jest poddawany hodowli na specjalnym podłożu.