Praca stojąca a zdrowie stóp. Wywiad z mgr Agnieszką Nowaczyk-Panasiuk
W pracy spędzamy średnio ⅓ życia. To całkiem sporo. Nic dziwnego, że uprawianie wymagającego zawodu odbija się na naszym zdrowiu fizycznym – szczególnie gdy wymaga on pozostawania przez dłuższy czas w jednej pozycji. Bez odpowiedniego zabezpieczenia i profilaktyki mogą pojawić się nieprzyjemne dolegliwości. Część z nich zostaje z nami już na zawsze. O tym, jak praca stojąca wpływa na zdrowie stóp, opowiada mgr Agnieszka Nowaczyk-Panasiuk z Instytutu Podologii w Poznaniu.
Angelika Janowicz: Nasze stopy nie mają łatwego zadania…
Agnieszka Nowaczyk-Panasiuk: To prawda. Przede wszystkim dźwigają one cały nasz ciężar. 40% spoczywa na przodostopiu, 33% na piętach, 15% na zewnętrznej części stopy a pozostała część na palcach. Ponadto potrzebujemy ich do naszego codziennego funkcjonowania. Dzięki nim stoimy, chodzimy, biegamy, skaczemy… W ciągu całego życia każda osoba robi średnio ponad milion kroków!
To oczywiście dotyczy przeciętnego funkcjonowania. Niektóre osoby bardziej obciążają swoje stopy – np. uprawiają sporty. W czasie biegu obciążenie tylnej części stopy zwiększa się aż 9-krotnie. Zagrożenie stanowi również praca chodząca lub stojąca, jeżeli nie zadbamy o odpowiednią profilaktykę.
Jak praca stojąca wpływa na stan i zdrowie stóp?
W czasie pracy stojącej wszystkie struktury budujące stopę są nadmiernie obciążone. Ponadto pozostawanie w takiej pozycji powoduje zastój krwi w żyłach kończyn dolnych. Już po kilku godzinach pojawiają się nieprzyjemne dolegliwości – ból, obrzęk, uczucie ciężkich nóg. Długotrwałe stanie powoduje spłaszczenie stopy, co w dłuższej perspektywie zmienia ich naturalną budowę.
Szczególną grupę ryzyka stanowią osoby, które swoją pracę muszą wykonywać w określonym typie obuwia – np. na szpilkach. Należy zdawać sobie sprawę, że w takich butach na stopę wywierany jest nacisk, który stanowi 28-krotność ciężaru ciała. Jest to liczone w tonach!
Z jakimi problemami osoby wykonujące pracę stojącą zgłaszają się do Instytutu Podologii?
W Instytucie Podologii najczęściej obserwujemy odciski, pękające pięty, paluch koślawy. Osoby pracujące w nieodpowiednim obuwiu zgłaszają się do nas z problemem wrastających paznokci. Są to bardzo nieprzyjemne dolegliwości, które wiążą się z dużym bólem.
Praca stojąca niesie za sobą ryzyko płaskostopia poprzecznego lub podłużnego. Pierwsze z nich charakteryzuje się grzbietowym odchyleniem I, IV i V kości śródstopia. Z tego powodu pozostałe są narażone na nadmierny ucisk i nie wykazują dostatecznej ruchomości. Natomiast płaskostopie poprzeczne wynika z niewydolności mięśni odpowiedzialnych za utrzymanie podłużnego łuku stopy. Obie wady są związane z wyższym ryzykiem tworzenia się modzeli i bolesnych odcisków na podeszwach stóp.
Jakie działania można podjąć w pracy, aby zmniejszyć ryzyko dolegliwości ze strony stóp?
Aby ograniczyć skutki pracy stojącej, należy zadbać o odpowiednią ergonomię. Co to oznacza? Przede wszystkim odpowiednie obuwie. Powinno być ono wygodne, nie uwierać, mieć dobrze dopasowany rozmiar. Należy wybierać buty wykonane z naturalnych materiałów, ze stabilną podeszwą. Polecam kupić obuwie specjalistyczne, bo to jest inwestycja w zdrowie.
Osoby, które muszą nosić obcasy, powinny wybierać takie buty, które są stabilne. Polecam wybierać nieco niższy i grubszy obcas, ponieważ zapewnia on lepszą amortyzację.
Doskonałym rozwiązaniem dla osób wykonujących pracę stojącą są indywidualne wkładki ortopedyczne. Wykonujemy je w Instytucie Podologii na podstawie komputerowego badania stóp. Dopasowujemy je do konkretnego rodzaju obuwia. Indywidualne wkładki od podologa to nie tylko komfort, ale też profilaktyka schorzeń w obrębie stóp.
Podczas pracy nie można zapomnieć o regularnych przerwach. Zdaję sobie sprawę, że nie każdy może pozwolić sobie na to, aby usiąść. Dlatego warto od czasu do czasu stanąć w lekkim rozkroku, przenosić ciężar ciała z jednej nogi na drugą, ruszać stopami, napinać i rozluźniać mięśnie.
A w jaki sposób osoby wykonujące pracę stojącą mogą dbać o stopy na co dzień?
Na co dzień również należy nosić odpowiednio dopasowane obuwie dobrej jakości. Warto pomyśleć też o indywidualnych wkładkach ortopedycznych do butów codziennych. Swoim pacjentom zalecam także proste ćwiczenia, np.:
- stawanie na przemian na palcach i pięcie,
- podnoszenie różnych przedmiotów palcami stóp,
- masowanie podeszwy stopy piłeczką,
- maksymalne rozprostowywanie palców stóp.
Warto odpoczywać z nogami nieco uniesionymi w górę, ponieważ wpływa to korzystnie na krążenie.
Czy warto zgłosić się do podologa w ramach profilaktyki dolegliwości ze strony stóp?
Oczywiście. Na konsultację podologiczną w Instytucie Podologii zapraszamy wszystkich – nie tylko te osoby, które zmagają się ze schorzeniami w obrębie stóp. Podolog dysponuje szeregiem narzędzi pozwalających zapobiegać przykrym dolegliwościom. Możemy np. wykonać pedicure podologiczny, wykonać indywidualne wkładki ortopedyczne do butów, dopasować odpowiednią pielęgnację. Wszystkie działania planujemy pod konkretnego pacjenta.
