Zapytaj podologa o: stopa płasko-koślawa
Stopa płasko-koślawa jest schorzeniem ortopedycznym. Deformacja może mieć różny stopień, a tym samym powodować inne dolegliwości. Nieprawidłowe ustawienie stóp ujawnia się dość wcześnie, bo już między 2. a 5. rokiem życia. Nie we wszystkich przypadkach konieczne jest leczenie. Na pytania dotyczące stopy płasko-koślawej odpowiada podolog z Instytutu Podologii w Poznaniu – mgr Agnieszka Nowaczyk-Panasiuk.
Co to jest stopa płasko-koślawa?
Stopa płasko-koślawa to schorzenie ortopedyczne charakteryzujące się obniżeniem podłużnego i poprzecznego łuku stopy oraz skierowaniem kości śródstopia na zewnątrz. Wykrzywieniu ulegają również pięty.
Wyróżnia się 4 stopnie stopy płasko-koślawej:
- niedomoga mięśniowo-więzadłowa stopy,
- stopa płaska wiotka,
- stopa płaska przykurczona,
- stopa kostnie zesztywniała.
Stopa płasko-koślawa może występować u dzieci i osób dorosłych. W przypadku najmłodszych często jest uznawana za stan fizjologiczny wieku rozwojowego. Może dotyczyć nawet 45% dzieci w wieku rozwojowym. Jest to związane z nauką chodzenia – koślawe ustawienie stopy zwiększa powierzchnię, którą przylega ona do podłoża, co ułatwia utrzymanie równowagi. Rodzice powinni obserwować dziecko, a w razie utrzymywania się stopy płasko-koślawej lub wystąpienia jakichkolwiek dolegliwości zgłosić się do specjalisty.
Jakie są objawy stopy płasko-koślawej?
Początkowo stopa płasko-koślawa może nie dawać żadnych dolegliwości. Utrzymująca się deformacja prowadzi do zmian zwyrodnieniowych układu kostno-stawowego, co skutkuje pojawieniem się bólu – szczególnie w okolicy podłużnego łuku stopy lub śródstopia. Ponadto w zaawansowanym stanie mogą pojawić się:
- przykurcze mięśni,
- przykurcz ścięgna Achillesa,
- uczucie zmęczenia nóg,
- ograniczenie ruchomości stopy,
- ograniczenie ruchów palców,
- przykurcz więzadeł.
Stopa płasko-koślawa zwiększa ryzyko wystąpienia schorzeń podologicznych ze względu na nieprawidłowe obciążenie tkanek. Są to przede wszystkim modzele, bolesne odciski i otarcia naskórka, które mogą zostać zainfekowane.
Stopa płasko-koślawa może prowadzić do zmian w sposobie chodu, co z kolei może prowadzić do dalszych problemów ortopedycznych, takich jak ból kolan, bioder czy pleców.
Jakie są przyczyny stopy płasko-koślawej?
Do 5. roku życia stopa płasko-koślawa jest zjawiskiem fizjologicznym. W przypadkach wad utrwalonych możliwe przyczyny to m.in.:
- wady wrodzone,
- choroby układu mięśniowo-szkieletowego,
- urazy,
- przeciążenie stóp,
- noszenie nieodpowiedniego obuwia,
- osłabienie mięśni stóp.
Jak wygląda leczenie stopy płasko-koślawej?
Leczenie stopy płasko-koślawej powinno być indywidualnie dopasowane do każdej osoby – z uwzględnieniem stopnia zaawansowania problemu, przyczyny deformacji oraz nasilenia objawów. Terapia powinna być prowadzona w poradni ortopedycznej we współpracy z podologiem i fizjoterapeutą. W przypadku stopy płasko-koślawej będącej zjawiskiem fizjologicznym nie jest konieczne żadne leczenie.
W łagodnych przypadkach wystarcza leczenie zachowawcze stopy płasko-koślawej. Obejmuje ono:
- wykonanie indywidualnych wkładek ortopedycznych,
- ćwiczenia wzmacniające stopy,
- dopasowanie odpowiedniego obuwia,
- zwiększenie częstotliwości chodzenia boso.
Indywidualne wkładki ortopedyczne mają na celu wsparcie stopy, pobudzenie mięśni, poprawę biomechaniki chodu, zwiększenie komfortu chodzenia. Ponadto wspierają korektę i zapobiegają dalszemu postępowi deformacji. Są dopasowane do kształtu, rozmiaru, szerokości i ułożenia stopy, a także obuwia. Można stosować je zarówno i dorosłych, jak i dzieci. Wykonanie indywidualnych wkładek ortopedycznych jest poprzedzone badaniem stóp skanerem 3D, który pozwala na dokonanie szczegółowych pomiarów i analizy stóp.
W zaawansowanych przypadkach, gdy dolegliwości są nasilone, a leczenie zachowawcze nie przynosi poprawy, lekarz może zdecydować o przeprowadzeniu zabiegu chirurgicznego. Rodzaj i zakres operacji jest dopasowywany indywidualnie do każdej osoby.
