Zapytaj podologa: o czym mówi wygląd paznokci?
U poszczególnych osób mogą występować różnice w wyglądzie paznokci. Wynikają one z predyspozycji genetycznych. Zdarza się jednak, że zmiany na płytce paznokciowej są wynikiem chorób – również ogólnoustrojowych. O tym, o czym mówi wygląd paznokci, rozmawiamy z mgr Agnieszką Nowaczyk-Panasiuk – podologiem z Instytutu Podologii w Poznaniu.
Jak zbudowany jest paznokieć?
Paznokcie są wytworem naskórka. To prześwitujące i wypukłe płytki ochronne. Są one zbudowane z warstwy rogowej naskórka. Ich głównym składnikiem jest keratyna. Paznokcie rosną w tempie 3–4 milimetry miesięcznie – u rąk wzrost następuje szybciej niż u stóp.
Paznokieć składa się z 3 części. Są to:
- płytka paznokciowa – spoczywa na łożysku,
- korzeń – umiejscowiony pod naskórkiem,
- brzeg wolny – wystaje ponad opuszkę palca.
Natomiast w głębszych warstwach paznokcia można wyróżnić:
- łożysko – położone pod płytką paznokciową,
- macierz – umiejscowiona pod wałem paznokciowym; rozpoczyna się od niej wzrost paznokcia,
- obłączek – znajduje się między macierzą a płytką paznokciową,
- obrąbek naskórkowy – część tylnego wału paznokciowego przyłączona do grzbietu płytki paznokciowej.
Wyróżniamy też struktury przylegające:
- eponychium,
- skórki,
- hyponychium.
Pierwsze z nich to delikatna skóra pokrywająca wierzch nowopowstałego fragmentu paznokcia. Skórki stanowią przedłużenie eponychium. Są one utworzone z martwego naskórka. Natomiast hyponychium znajduje się pod brzegiem wolnym paznokcia.
Paznokcie są bezbarwne. Ich różowe zabarwienie wynika z obecności naczyń krwionośnych pod płytką paznokciową. Dlatego: zdrowe paznokcie są zaróżowione, błyszczące i gładkie.
Od czego zależy kształt paznokcia?
Paznokcie poszczególnych osób różnią się kształtem, wielkością, a także grubością. Zależy to od predyspozycji genetycznych, ale nie tylko. Zmiany mogą nastąpić pod wpływem niektórych czynników – np. rodzaju wykonywanej pracy, trybu życia, wieku, płci, diety, stosowanych preparatów (w tym kontakt płytki paznokciowej z substancjami chemicznymi). Trzeba pamiętać, że za zmianę wyglądu paznokcia odpowiadają też urazy mechaniczne oraz niektóre schorzenia i choroby – zarówno lokalne, jak i ogólnoustrojowe.
Czego dotyczą nieprawidłowości w wyglądzie paznokcia?
Może dojść do zmiany zabarwienia paznokcia. Płytka staje się ciemna lub przybiera biały kolor. Zdarza się, że jej barwa jest żółta lub zielona. Zmiany nie muszą być rozległe. Niekiedy na paznokciach obserwujemy tylko pojedynczą smugę lub przebarwienie o nieregularnym kształcie.
Przy niektórych nieprawidłowościach dochodzi do pogrubienia płytki paznokciowej. Niekiedy na tyle, że niemożliwe jest jej skrócenie przy pomocy tradycyjnych metod. W innych przypadkach paznokieć zaczyna się kruszyć i zwiększa się jego podatność na złamania.
Zmienia się też kształt paznokcia. Na przykład mogą stać się wklęsłe lub wypukłe. Takie objawy często obserwuje się w chorobach ogólnoustrojowych. Niekiedy płytka paznokciowa ulega pobruzdowaniu lub tworzą się na niej podłużne rowki.
Mogą pojawić się też zaburzenia wzrostu płytki paznokciowej. Zdarza się, że płytka rośnie w górę lub dół, a niekiedy proces ten zostaje całkowicie zablokowany.
Jakie choroby powodują zmiany w wyglądzie płytki paznokciowej?
Zmiany w wyglądzie paznokcia powodują głównie choroby dermatologiczne. Zaliczane są do nich między innymi:
- łuszczyca – na paznokciach pojawiają się plamy olejowe i zagłębienia oraz rozwija się onycholiza,
- liszaj płaski – paznokcie są pobruzdowane i szorstkie,
- łysienie plackowate – paznokcie są pobruzdowane, pofałdowane i szorstkie,
- pęcherzowe oddzielanie się naskórka – utrata paznokci,
- zapalenie skóry rąk lub stóp – paznokcie stają się grubsze oraz powstają w nich zagłębienia,
- stwardnienie guzowate – pojawiają się włókniaki okołopaznokciowe,
- grzybica skóry stóp lub paznokci – zmiana zabarwienia i kruszenie się paznokci.
Zmiany na paznokciach można zaobserwować też w przebiegu chorób ogólnoustrojowych. Są to m.in. przewlekłe choroby płuc, w których pojawiają się paznokcie pałeczkowate. Przy AIDS i przewlekłym zapaleniu zatok rozwija się zespół żółtych paznokci. Natomiast choroby żołądka powodują, że płytka paznokciowa staje się wklęsła.
Kiedy zgłosić się do podologa?
Do podologa należy zgłosić się od razu, gdy pojawią się zmiany w wyglądzie paznokcia. Nie zawsze są one wynikiem chorób – jednak może się tak zdarzyć. Dlatego konieczne jest badanie, a w razie potrzeby wdrożenie odpowiedniego leczenia. Często pozwala to uniknąć powikłań i skrócić czas terapii.
Niekiedy wystarcza zmiana codziennych nawyków dotyczących pielęgnacji, aby poprawić stan płytki paznokciowej. Podolog może wykonać oszlifowanie i skrócenie paznokci zmienionych, a także udzielić indywidualnych wskazówek dotyczących tego, jak pielęgnować paznokcie i jakich preparatów podologicznych używać.
____
Źródła:
A.W. Surma, P. Nockowski, Wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci, “Kosmetologia Estetyczna” 2016, nr 5, s. 27–33.
